करीमनगर जिल्ला
करीमनगर जिल्ला | |
|---|---|
 चिकाटी गुडी, कोठपल्ली | |
.svg) तेलङ्गानामा स्थान | |
 करीमनगर जिल्ला | |
| निर्देशाङ्क (करीमनगर): १८°२६′१३″N ७९°०७′२७″E / १८.४३६९४°N ७९.१२४१६७°Eनिर्देशाङ्कहरू: १८°२६′१३″N ७९°०७′२७″E / १८.४३६९४°N ७९.१२४१६७°E | |
| देश | भारत |
| राज्य | तेलङ्गाना |
| मुख्यालय | करीमनगर |
| मण्डल | १६ |
| क्षेत्रफल | |
| • जम्मा | २१२८ किमी२ (८२२ वर्ग माइल) |
| जनसङ्ख्या (सन् २०११) | |
| • जम्मा | १००५७११ |
| • घनत्व | ४७०/किमी२ (१२००/वर्ग माइल) |
| • सहरी | ३०.७२% |
| जनसाङ्ख्यिकी | |
| • साक्षरता | ६९.१६% |
| • लिङ्ग अनुपात | ९९३ |
| समय क्षेत्र | युटिसी+०५:३० (भारतीय मानक समय) |
| वेबसाइट | karimnagar |
करीमनगर जिल्ला भारतको तेलङ्गाना राज्यको ३३ जिल्लाहरू मध्ये एक हो। करीमनगर सहर यसको प्रशासनिक मुख्यालय हो।[१] जिल्लाले पेड्डापल्ली, जगित्याल, सिरिल्ला, सिद्धिपेट, जनगाउँ, हनमकोंडा जिल्ला र जयशङ्कर भूपलापल्ली जिल्लाहरूसँग सिमानाहरू बाँडेको छ।
व्युत्पत्ति
[सम्पादन गर्नुहोस्]करीमनगरलाई सुरुमा एलागण्डला भनिन्थ्यो।[२] पछि पश्चिमी चालुक्य जस्ता कन्नड राज्यहरूले यसलाई शासन गरे। यो महान सातवाहन साम्राज्यको हिस्सा थियो। पछि, हैदरावादका शासक निजामहरूले शहेनशाह ई करीमनगर सैयद करिमुल्ला शाह क्वाद्री निथिनवासीको नामबाट व्युत्पन्न नामलाई करीमनगरमा परिवर्तन गरे।
इतिहास
[सम्पादन गर्नुहोस्]अक्टोबर २०१६ मा जिल्लाहरूको पुनर्गठन पछि, पहिलेको करीमनगर जिल्लाबाट ३ नयाँ जिल्लाहरू काटेर जगतियाल जिल्ला, पेद्दपल्ली जिल्ला र राजन्ना सिरिल्ला जिल्ला गरी तीन नयाँ जिल्लाहरू गठन गरियो।[३] वारङ्गल अर्बन, सिद्धिपेट, जयशङ्कर भुपालपल्ली अन्य नवगठित जिल्लाहरूमा केही मण्डलहरू विलय भएका थिए।
भूगोल
[सम्पादन गर्नुहोस्]जिल्ला २,१२८ वर्ग किलोमिटर (८२२ वर्ग माइल) को क्षेत्रफलमा फैलिएको छ। क्षेत्रफल अनुसार करीमनगर तेलङ्गानाको पाँचौँ सानो जिल्ला हो। करीमनगरले यसको उत्तरमा जगतियाल, उत्तर-पूर्वमा पेड्डापल्ली जिल्ला, दक्षिणतिर हनमकोंडा जिल्ला, दक्षिण-पश्चिममा सिद्धिपेट जिल्ला, पश्चिममा राजन्ना सर्सिल्ला र पूर्वमा जयशङ्कर भुपालपल्लीसँग यसको सीमाहरू साझा गर्दछ।
जनसाङ्ख्यिकी
[सम्पादन गर्नुहोस्]सन् २०११ को जनगणना अनुसार यस जिल्लाको जनसङ्ख्या १०,०५,७११ रहेको छ। करीमनगरमा प्रति १० पुरुषमा ९९३ महिला र साक्षरता दर ६९.१६% रहेको छ। ८९,०७९ (८.८६%) ६ वर्ष से कम आयु के थे। यस जिल्लाको कुल सहरी जनसङ्ख्या ३,०८,९८४ (३०.७२%) रहेको छ। अनुसूचित जाति र अनुसूचित जनजातिहरू क्रमशः १,८६,६४८ (१८.५६%) र १२,७७९ (१.२७%) जनसङ्ख्या हुन्। नयाँ नगरपालिका ऐन (हुजुराबाद, जामिकुन्टा, चोपाडाँडी र कोठापल्ली) अन्तर्गत यसको एकल नगर निगम (करिमनगर) र चार नगरपालिकाहरू छन्। सातवाहन सहरी विकास प्राधिकरणको जनसङ्ख्या करीमनगर र यसको सहरी समूहमा ४,८०,० भन्दा बढी छ।
सन् २०११ को जनगणनाको समयमा, अवशिष्ट करीमनगर जिल्लाको ९०.४४% जनसङ्ख्याले तेलगु र ७.९४% उर्दुलाई उनीहरूको पहिलो भाषाको रूपमा बोल्दथे।[५]
सन्दर्भ सामग्रीहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- ↑ "Telangana gets 31 districts to spruce up", ११ अक्टोबर २०१६।
- ↑ "District Census Handbook – Adilabad", Census of India, पृ: ९, अन्तिम पहुँच २० नोभेम्बर २०१५।
- ↑ "New districts", Andhra Jyothy.com, ८ अक्टोबर २०१६, अन्तिम पहुँच ८ अक्टोबर २०१६। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २५ डिसेम्बर २०१८ मिति
- ↑ "Table C-01 Population By Religious Community: Andhra Pradesh", censusindia.gov.in, Registrar General and Census Commissioner of India।
- ↑ "Table C-16 Population by Mother Tongue: Andhra Pradesh", Census of India, Registrar General and Census Commissioner of India।